การควบคุมคุณภาพในกระบวนการผลิตเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของสินค้า ความปลอดภัยในการใช้งาน และความคุ้มค่าของต้นทุนการผลิต ซึ่งหนึ่งในขั้นตอนที่มีความสำคัญอย่างยิ่งคือการ รับสอบเทียบเครื่องมือวัด เพราะเครื่องมือวัดที่คลาดเคลื่อนเพียงเล็กน้อย สามารถนำไปสู่ความผิดพลาดตลอดทั้งกระบวนการผลิตได้ ไม่ว่าจะเป็นสินค้าไม่ได้มาตรฐาน สิ้นเปลืองวัตถุดิบ หรือเกิดความเสี่ยงด้านความปลอดภัย ดังนั้นการทำ
รับสอบเทียบเครื่องมือวัด อย่างต่อเนื่องและถูกต้อง จึงเป็นแนวทางสำคัญในการลดความเสี่ยงของโรงงานทุกประเภท
ความหมายของการรับสอบเทียบเครื่องมือวัด
ก่อนจะไปสู่ประเด็นเรื่องการลดความเสี่ยง เราต้องเข้าใจก่อนว่า รับสอบเทียบเครื่องมือวัด คือกระบวนการตรวจสอบค่าของเครื่องมือวัด โดยนำไปเทียบกับมาตรฐานกลางที่ได้รับการรับรอง เพื่อประเมินว่าเครื่องมือนั้นยังมีความแม่นยำเพียงพอต่อการใช้งานหรือไม่ ซึ่งหากพบค่าความคลาดเคลื่อน เจ้าหน้าที่ก็จะทำการปรับตั้ง หรือแจ้งให้เปลี่ยนเครื่องมือใหม่ตามความเหมาะสม
ทำไมต้องรับสอบเทียบเครื่องมือวัดอย่างสม่ำเสมอ
เครื่องมือวัดเปรียบเสมือน “หัวใจ” ของงานผลิตและคุณภาพ การใช้งานไปนาน ๆ ทำให้เสื่อมสภาพหรือคลาดเคลื่อนได้ การทำ
รับสอบเทียบเครื่องมือวัด จึงเป็นสิ่งที่ช่วยยืนยันว่าเครื่องมือยังคงมีประสิทธิภาพและแม่นยำ ส่งผลต่อคุณภาพงานผลิตโดยตรง
1. ลดความเสี่ยงจากสินค้ามาตรฐานตก
สินค้าที่ไม่ได้มาตรฐานเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดต้นทุนเพิ่ม ทั้งจากการผลิตซ้ำ การเคลมสินค้า และการสูญเสียความเชื่อมั่นของลูกค้า การทำ
รับสอบเทียบเครื่องมือวัด จะช่วยให้ข้อมูลวัดที่ใช้ในการควบคุมคุณภาพมีความแม่นยำ ลดความผิดพลาดของผลิตภัณฑ์ที่อาจเกิดจากข้อมูลคลาดเคลื่อน
2. ลดความเสี่ยงด้านความปลอดภัยในการใช้งาน
ในอุตสาหกรรมบางประเภท เช่น ปิโตรเคมี อาหาร ยา การแพทย์ หรือชิ้นส่วนยานยนต์ การวัดผิดพลาดอาจทำให้เกิดอันตรายต่อชีวิตของผู้ใช้งานได้ การดำเนินการ
รับสอบเทียบเครื่องมือวัด อย่างถูกต้องจะช่วยให้มั่นใจได้ว่า ค่าแรงดัน ค่าอุณหภูมิ หรือค่าทางเทคนิคต่าง ๆ อยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัยและสอดคล้องกับมาตรฐานสากล
3. ลดต้นทุนจากการผลิตซ้ำและของเสีย
ของเสีย (Scrap) หรืองานผลิตซ้ำ (Rework) เกิดขึ้นได้ง่ายหากเครื่องมือวัดให้ค่าที่ผิดเพี้ยน การทำ
รับสอบเทียบเครื่องมือวัด ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดจุดบกพร่องตั้งแต่ต้นทาง ทำให้สายการผลิตทำงานอย่างราบรื่น ลดการหยุดเครื่อง ลดการแก้ไขงาน และลดการสิ้นเปลืองวัตถุดิบโดยไม่จำเป็น
ประโยชน์ของการรับสอบเทียบเครื่องมือวัดต่อกระบวนการผลิต
1. เพิ่มความแม่นยำของข้อมูลการวัด
ข้อมูลการวัดที่เที่ยงตรง จะนำไปสู่การตัดสินใจที่ถูกต้องในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การคัดเลือกวัตถุดิบ การตั้งค่ากระบวนการผลิต ไปจนถึงการตรวจสอบคุณภาพสินค้าสำเร็จรูป
การทำ รับสอบเทียบเครื่องมือวัด อย่างต่อเนื่องจะช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นในข้อมูลที่ใช้ในการควบคุมคุณภาพ
2. รองรับมาตรฐานและการตรวจรับรอง (Audit)
โรงงานที่ต้องผ่านการตรวจรับรอง ISO 9001, ISO/IEC 17025 หรือมาตรฐานอุตสาหกรรมอื่น ๆ ล้วนต้องมีหลักฐานว่าได้ทำการ
รับสอบเทียบเครื่องมือวัด อย่างสม่ำเสมอ ทั้งยังต้องจัดเก็บบันทึกผลการสอบเทียบเพื่อใช้เป็นข้อมูลอ้างอิงระหว่างการตรวจประเมิน ทำให้โรงงานมีระบบคุณภาพที่ชัดเจนและตรวจสอบได้
3. ยืดอายุการใช้งานของเครื่องมือวัด
เมื่อทำการสอบเทียบอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้ทราบสภาพของเครื่องมือวัดว่ามีแนวโน้มชำรุดหรือทำงานผิดปกติหรือไม่ ทำให้สามารถวางแผนการซ่อมหรือเปลี่ยนเครื่องมือได้อย่างทันท่วงที ลดความเสี่ยงจากเครื่องมือพังขณะใช้งานจริง
ขั้นตอนของการรับสอบเทียบเครื่องมือวัดที่เหมาะสม
แม้การทำ รับสอบเทียบเครื่องมือวัด จะเป็นเรื่องสำคัญ แต่ต้องดำเนินการอย่างถูกต้องตามหลักมาตรฐานเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่เชื่อถือได้ ขั้นตอนหลักประกอบด้วย:
1. การตรวจสภาพเครื่องมือก่อนสอบเทียบ
ตรวจสอบความสมบูรณ์ ความสะอาด สภาพการใช้งาน และความพร้อมของเครื่องมือก่อนเข้าสู่ขั้นตอนการสอบเทียบ
2. การนำไปเทียบกับมาตรฐานกลาง (Reference Standard)
มาตรฐานอ้างอิงต้องเป็นอุปกรณ์หรือเครื่องมือที่ผ่านการรับรองจากหน่วยงานมาตรฐาน เช่น NIMT หรือห้องปฏิบัติการที่ได้รับการรับรอง ISO/IEC 17025
3. บันทึกค่าความคลาดเคลื่อน
ผลการวัดที่ได้จะถูกนำมาวิเคราะห์เพื่อดูว่าเครื่องมือยังอยู่ในค่าความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้หรือไม่ หากไม่ผ่าน เจ้าหน้าที่จะปรับตั้งหรือแจ้งให้เปลี่ยนเครื่องมือใหม่
4. ออกใบรับรองผลการสอบเทียบ (Calibration Certificate)
เป็นเอกสารสำคัญที่ยืนยันว่าเครื่องมือผ่านการสอบเทียบตามมาตรฐาน สามารถใช้ยืนยันต่อผู้ตรวจประเมินหรือใช้ควบคุมคุณภาพในสายการผลิต
สรุป: รับสอบเทียบเครื่องมือวัด ช่วยลดความเสี่ยงการผลิตได้จริง
การทำ รับสอบเทียบเครื่องมือวัด เป็นการลงทุนเพื่อความปลอดภัย ความแม่นยำ และประสิทธิภาพของการผลิต ไม่เพียงช่วยลดโอกาสการเกิดข้อผิดพลาด แต่ยังช่วยลดต้นทุนจากของเสีย เพิ่มความพึงพอใจให้ลูกค้า และทำให้โรงงานมีความพร้อมต่อการตรวจรับรองในระดับสากล การสอบเทียบเครื่องมือวัดอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นสิ่งที่ทุกโรงงานควรให้ความสำคัญอย่างยิ่ง